فناوران- پرشاد صفایی فراهانی می گوید حداقل انتظار اعضای سازمان این است که در کنار صنوف ده گانه شناسایی شده از سوی دولت، صنف فاوا نیز به حق به عنوان یکی از صنوف اصلی متاثر از بحران شیوع کرونا شناسایی و از حمایت های تعیین شده بهره مند شود.
او می گوید: در این شرایط بحرانی، دیگر کسب و کارها به دنبال توسعه و پیشرفت منطقی خود نیستند، بلکه تنها دغدغه آنها حفظ نیروی انسانی خود و بقاست و این نشانگر جدی بودن ابعاد بحران وضعیت فعلی در کسب و کارهای فاوا است. فراهانی تاکید می کند: به طور کلی مشکلات ناشی از کورونا و راهکارهای آنها به دو بخش تقسیم می شود: اول مسائل کوتاه مدت از جمله اتفاقات دوماهه ی اخیر از زمان پیدایش کرونا و بخش دوم و مهم تر از آن، دوران بعد از بحران کرونا و تاثیرات درازمدتی است که بر کسب و کار صنف ایجاد می کند.
در بخش اول، معضل جدی تصمیماتی است که دولت به صورت مبهم و غیرشفاف برای کسب و کارها می گیرد در حالی که برخی از این تصمیمات برای شرکت ها بسیار مهم و حیاتی است. به طور مثال شرکت ها قرارداد ها و تعهدات مختلفی دارند که باید ایفا کنند اما از پانزدهم فروردین ماه هیچ یک از شرکت ها نمی دانند که چگونه می توانند فعالیت داشته باشند! قطعا دولت این را باید بداند که بخش خصوصی را با تصمیمات مبهم و هفتگی نمیتوان اداره کرد و باید شرایط روشن و قابل برنامه ریزی حداقلی باشد.
او اضافه می کند: بحث دریافت حق بیمه ماهانه و مالیات و دیگر عوارض دولتی از شرکت ها نیز از جمله دیگر تصمیات کوتاه مدت و مبهم دولت در این مدت است، کمااینکه با گفتار درمانی مسوولان چنین مطرح شده که این نوع پرداخت ها برای مدت کافی و بدون هیچ جریمه ای تعلیق شده اند؛ ولی در عمل دستگاه های دولتی مربوط طوری رفتار می کنند که گویا هیچ مشکلی رخ نداده و کسب و کارها هم در دو ماه اخیر به علت این بحران تعطیل نبوده و لابد در شرایطی عادی بوده و باید بیمه و مالیات خود را راس موعد معمول بپردازند. بدیهی است که حداقل خواسته و نیاز شرکت های حوزه ی فناوری اطلاعات در این زمینه این است که به صورت شفاف به شرکت ها اعلام شود می توانند با استمهال چندماهه و کافی و بدون اینکه مشمول جریمه شوند، حقوق و عوارض دولتی را بپردازند.
به گفته وی، نمونه دیگر این تصمیمات دولت، اقساط وام های دریافتی شرکت های حوزه فاوا است که گفته شده بازپرداخت آنها با تاخیر صورت خواهد گرفت. ولی در عمل برخی از بانک ها بصورت خودسرانه این اقساط را از حساب وام گیرندگان برداشت و شرکت ها را دچار تنش کردند. البته بعدا گفته شد که اشتباهی رخ داده و مبالغ را پس خواهیم داد، ولی در هر صورت این نوع عملکرد غیرمسئولانه و شوک و ناامنی و بی اعتمادی ایجاد شده به تصمیمات دولت، به این سادگی برطرف نمی شوند.
پذیرش فورس ماژور، یک ضرورت جدی
صفایی فراهانی گفت: بحث عاجل بعدی در مورد قراردادها و پذیرش شرایط فورس ماژوراست. می دانیم که بسیاری از شرکت های حوزه ی فاوا با دستگاه های دولتی و موسسات عمومی طرف قرارداد بوده و تعهداتی دارند که لاجرم به علت شرایط پیش آمده، نمیتوانند به تعهدات خود در موعد مقرر جامه عمل بپوشانند. لذا حداقل انتظاری که وجود دارد این است که دولت به صورت یکپارچه و سراسری شرایط فورس ماژور و تبعات قانونی آنرا را بپذیرد و حتی به این باور تمکین کنند که قیمت قراردادها پس از اتمام شرایط فورس ماژور باید تصحیح و تعدیل شود زیرا تمامی عوامل تشکیل دهنده قیمت از مواد اولیه و تجهیزات گرفته تا هزینه نیروی انسانی، قابل مقایسه با شرایط قبل از بروز کورونا نیستند. اینها موضوعاتی هستند که متاسفانه تاکنون در بدنه دولت اهتمامی برای پذیرش و شفاف سازی آنها مشاهده نشده است.
عضو هیات مدیره سازمان نظام صنفی تهران افزود: بسیاری از کسب و کارهای حوزه فاوا، باید بتوانند مداوم شبکه و زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور را به روز و سرپا نگهدارند و لذا مستمرا باید تجهیزاتی سخت و نرم افزاری لازم را از طریق گمرکات به وارد کشور کنند. با این وجود در این شرایط مشاهده می شود که دستگاه های ذیربط مانند وزارت صمت، گمرک و موسسات تایید نمونه و سازمان ملی استاندارد، هیچ نوع همکاری و تسهیلی قائل نمی شوند و طوری رفتار شود که گویی اصولا اتفاقی در کشور و جهان رخ نداده است. به عبارت دیگر، دستگاه های دولتی با همان روال ها و روش های مرسوم و بوروکراسی سختگیرانه مربوط به شرایط عادی، کار می کنند و آنگاه انتظار دارند که شرکت ها هم بتوانند به تعهدات خود به موقع عمل کنند و زیرساخت های حیاتی فاوای کشور همانند سابق برپا باشد. خود این موضوع نشانگر این است که در بدنه اقتصادی دولت و حاکمیت، اصلا درک درستی از ابعاد این بحران وجود ندارد. البته اینکه دولت منابع و تمرکز خود را روی بخش سلامت جامعه متمرکز نموده بسیار خوب و محل تقدیر است چون هیچ چیزی مهم تر از جان افراد نیست، اما چگونه دولت انتظار دارد که بدون اتخاذ راهکارهای مناسب بخش های اقتصاد کشور دردوران پس از کرونا فلج نشود؟ واقعا ما اعتقاد داریم که با این نوع برخورد، عملا هیچ روزنه امیدی برای ادامه حیات کسب و کارهای فاوا متصور نیست.»
نادیده گرفته شدن فناوری اطلاعات
او می افزاید: در حالی که پیش از بروز این بحران هم سال ۹۹، به علت مشکلات اقتصادی کشور، یک سال سخت و پرتنش برای کسب و کارها پیش بینی می شد، اما حالا که تبعات بحران کرونا هم بر ماجراهای سال پیش رو افزوده شده، اغلب کسب و کار های حوزه فاوا تنها دغدغه بقا دارند. اینجاست که وقتی میبینیم که دولت 10 صنف که از بحران کورونا به شکل جدی متاثر شده را شناسایی و به حق برای آنها مکانیسم های حمایتی پیش بینی می کند، ولی اصلا توجهی به این واقعیت ندارد که آنچه در طول مدت دوماه اخیر کشور را توانا کرده که در ادارات و دستگاه ها امکان دورکاری ایجاد کنند، شبکه آموزش مجازی مدارس و دانشگاه ها را برقرارکند، شبکه بانکی و مالی کشور بدون اختلال به کار خود ادامه دهد، سرویس های الکترونیکی مختلف اعم از سرگرمی، سلامت و ... به کلیه آحاد جامعه ارائه شده تا بتوانند در منازل خود بمانند، سرویس ها و خدمات راه دور به شهروندان ارائه شود و موارد متعدد مشابه که در یک کلام به کشور امکان داده که بدون تعطیلی مطلق، خسارات جانی و مالی را تا حدامکان کاهش دهد، این زیرساختها و سرویسها که بر بستر فناوری اطلاعات میسر شده، از کجا حاصل شده؟ به جز تلاش و سرمایه گذاری هزاران شرکت و کسب صنعت فاوا و متخصصان و مهندسان آنها؟ آن هم کسب و کارهایی که بخش بسیار بزرگی از آنها شرکت های کوچک و نوپایی هستند که ثروت انباشته برای تاب اوری این شرایط را ندارند؟ شرکت های بزرگتر یا قدیمی تر هم وضعیت بهتری نداشته و آنها هم در حوزه های مختلف علی الخصوص به علت مواجهه طولانی مدت با تبعات تحریم ها، دچارمشکلات عدیده ای هستند که آنها را با دشواری های بسیار مواجه کرده است.» صفایی فراهانی معتقد است این که یک صنف در ارایه این خدمات و سرویسها تا این حد به دولت کمک می کند تا خسارتهای جانی و مالی را به حداقل برساند ولی در نهایت اصلا از سوی حاکمیت کشور دیده نمی شود و به چشم نمی آید، بسیار ناامید کننده و موجب سرخوردگی فعالان حوزه فاوا و بخش خصوصی کشور است. انتظار صنف این است که همان طور که دولت ۱۰ صنف مختلف را آسیب پذیر خوانده است، حوزه فاوا را هم مشمول آسیب های بحران کرونا بداند و با ارائه همان حمایت ها به این صنف، نقش حیاتی این صنعت را نادیده نگیرد.این بی توجهی و نادیده گرفته شدن ها در ابتدا باعث از دست رفتن نیرو های متخصص شرکت ها که سرمایه اصلی حوزه فاوا کشورها هستند شده و نهایتا به از بین رفتن خود شرکت ها منجر می شود.
تبعات بلند مدت بحران کرونا قابل پیش بینی نیست
او در پایان اظهار میکند که اینها فقط برخی از اقدامات فوری و ضروری است که لازم است انجام گرفته و با وجود آنکه هنوز تمامی تبعات درازمدت بحران کرونا در سطح جهان و ایران کاملا شناخته شده نیست، اما آنچه که از همین حالا قابل لمس است کاهش بسیار شدید نقدینگی و بودجه، بحران مالی ناشیی از دیرکرد پرداخت مطالبات شرکت ها از سوی دولت، ایجاد رکود و انقباض جدی در بازار و موارد مشابه است، خصوصا که بر اساس تجربیات حاصل از بحران های گذشته در کشور می توان پیش بینی کرد زمانی که آثار لحظه ای بحران از بین می رود و جو متشنج جامعه تا حدودی آرام می گیرد، تاثیرات درازمدت بحران بر کسب و کارها از سوی دستگاه های متولی دولتی به مرور حتی انکار شده و لزوم اجرای راهکارهای لازم هم به دست فراموشی سپرده می شوند.
علی ای حال موضوع تاثیرات درازمدت بعد از کرونا از سوی بخش خصوصی بسیار مهم تلقی شده و از هم اکنون در سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران، این موضوع مورد بحث و گفتگو در کمیسیون های تخصصی و کارگروه ها است و بررسیها و چاره اندیشی هایی در حال انجام است که امیدواریم دولت و حاکمیت هم به همین شکل موضوع را جدی بگیرند و آنرا یک فرآیند طولانی مدت تلقی کرده و با تعامل مستمر و به هنگام با بخش خصوصی، تصمیمات و راه حل های مناسبی برای آن اتخاذ کنند.