در ابتدای نشست، حامد میرشمسی از اعضا خواست که این نشست مانند رویدادهای دیگر نباشد که فقط استارت آپ ها در آن ها شرکت می کنند و نتیجه ای حاصل نمی شود و به آسیب های واقعی این حوزه بپردازیم. نشست با این سوال از سلجوقی آغاز شد که توضیحی درباره وضعیت کنونی اکوسیستم استارت آپی بدهد.

سلجوقی گفت: من خود از سال 1366 با این طیف کارآفرینان کار کرده ام یا خودم استارت آپ بوده ام یا در نهادهای زیرساختی فعالیت داشته ام. به نظرم این زیست بوم هنوز کامل نشده و جای جای آن، خلاء احساس می شود. در سال 66 پیشنهاد را ه اندازی incubator یا همان مرکز رشد و پارک فناوری را دادم. پس از پی گیری طولانی در سال 1380 آیین نامه مراکز رشد، پارک ها و کوریدورهای فناوری نوشته شد و امروز ما 187 مرکز رشد، 38 پارک فناوری و 5 کوریدور فناوری روی کاغذ داریم. این ها نهادهای فیزیکی است که نوپاها باید در آن مستقر شوند. از سوی دیگر یک سری نهادهای مالی نیاز داریم که از سال 84 به دنبال راه اندازی آن ها بوده ام؛ مثل سرمایه گذاران جسور، شتاب دهنده ها و سرمایه گذاران فرشته که امسال پس از گذشت 6 ماه از تصویب آن، 5 سرمایه گذار جسور مجوزدار و حدود 38مجموعه غیررسمی داریم. وی افزود: در حالی که سرمایه گذاران خطرپذیر الان زیر مجموعه بورس شده اند، در رابطه با شتاب دهنده ها قانون گذار نداریم؛ با این حال تلاش می کنیم که در هر شهر یک شتاب دهنده ICT راه بیفتد. 

وی ادامه داد: ما ایرانی ها در افراط و تفریط زندگی می کنیم. از نظر من این همه رویدادی که برگزار می کنیم، باید به صورت موضوعی باشد. درباره یک چالش خاص که نوپاها بتوانند در مورد آن ایده و نوآوری داشته باشند. یک عده در این بین کاسب شده اند، به نفع خود و به ضرر جامعه. من نگرانم که مسیر را به بیراهه بکشانند. ما در این زیست بوم هنوز نوآوری مالی و دانش لازم را نداریم. الان شرکت های کوچک و متوسط نمی دانند بعد از به محصول رساندن ایده شان چه کار کنند. در خارج از ایران، این نوع شرکت ها برنامه خروج دارند. با فروش شرکت و ایده، فروش ایده به تنهایی و فروش سهام و بزرگ تر شدن، برنامه خروج را پیاده می کنند. در ایران حتی شرکت های بزرگ هم برنامه ورود ندارند و نحوه ادغام با این شرکت های کوچک را نمی دانند. حداقل هایی برای این زیست بوم هست، اما کامل نیست و این کامل شدن زمان می برد.

آیت حسینی درباره اکوسیستم استارت آپی ایران گفت: ما طراحان سیستم از جنبه ورودی و خروجی به موضوع نگاه می کنیم. در ورودی، نوآوری، غنای بازار، قابلیت سرمایه گذاری و حجم بازار را در نظر داریم. وی افزود: ما در ایران اکوسیستم مان را با سیلیکون ولی مقایسه می کنیم که کار اشتباهی است. چون اجزای آن ها مشابه نیستند. بسیاری از استارت آپ های ما، کپی نمونه های خارجی هستند. درحالی که با یک مدل کسب و کار جدی و مبتنی بر اکوسیستم خودمان، می توانیم قابلیت رشد بیشتری داشته باشیم. 

حسینی توضیح داد: در سیلیکون ولی نگاه ها و سیر وقوع اتفاقات، از پایین به بالا بوده و بازار به سرمایه گذاری و شاید به نوعی قمار علاقه داشته است که به شکل گیری صنعت سرمایه گذاری پرخطر انجامیده است. در ایران و کشورهایی مثل ما، نگاه از بالا به پایین است و نخست قانون باید وضع شود. سرعت رشد استارت آپ ها باید با قانون گذار یکی باشد وگرنه استارت آپ جلو می افتد و وقتی با خلاء قانونی روبه رو می شود، و حس می کند که در حقش اجحاف شده است. 

مشاور سرمایه گذاری خطرپذیر بانک آینده افزود: موضوع دیگر حمایت است که به نظر من این واژه باید از فرهنگ واژگان استارت آپی حذف شود. وقتی بازار رقابتی است، دلیلی وجود ندارد که استارت آپ خاصی حمایت دریافت کند. وظیفه قانون گذار باید کمک به سهل و روان شدن شرایط برای کل بازار باشد.

خسرو سلجوقی در پاسخ به این بخش از سخنان آیت حسینی گفت: ما نباید رویکرد افراط و تفریطی داشته باشیم. درکانادا قوانینی برای حمایت از کارآفرینان وضع شده که تا 10 سال از مالیات معاف هستند. حمایت به معنای رانت یا حذف رقابت نیست. صنعت ما رقابتی نیست، اگر بود به رشد بازار کمک می کرد. ما انتظار داریم با رفتار کره شمالی، زیست بوم سیلیکون ولی را داشته باشیم و این در عمل امکان پذیر نخواهد بود.

وی افزود: در کشور هند فرهنگی رواج دارد با شعار حمایت درعین رقابت، ولی در کشور ما فرهنگ غالب، تخریب در عین رفاقت است! این ضدفرهنگ حتی در نظام سیاسی و امور فرهنگی هم به چشم می خورد.

مهران محرمیان، معاون شبکه در شرکت خدمات انفورماتیک نیز با تشبیه کارآفرینی استارت آپی به یک برنامه تفریحی کوهنوردی گفت: در حوزه استارت آپ ها هنوز در ابتدای راه هستیم و پیشینه فرهنگی مورد نیاز را مخصوصا در بحث قانون نداریم. وی در عین حال گفت: عقیده دارم که به قانون نیازی نیست و مهم ترین چیزی که جوان ها می خواهند این است که نهادها در کار استارت آپ ها سنگ اندازی نکنند. مشکل اصلی ما قانون نیست، ذهنیت مان ایراد دارد. باید یاد بگیریم باز فکر کنیم. از موفقیت همکار و رقیب مان استقبال کنیم. 

محرمیان افزود: الان بهار این حوزه است، از حرکت در این مسیر و خلق پدیده های جدید لذت ببریم و به مقررات زدایی و تسهیل فکر کنیم.