ثروت، کلان داده و خواب کلان ما
کاوه مهدیزاده- مفهوم «ثروت» در دنیای امروز در حال دگردیسی و تحول بنیادی است. ذخایر انرژی فسیلی، معادن طلا و دیگر فلزات گران بها و هر آنچه تاکنون به عنوان ارزشمندترین ثروت ها و سرمایه های ملی یک کشور محسوب می شد، اینک موقعیت و جایگاه شان از صدر لیست ارزشمندترین ها به رتبه ها و رده های پایین تر تنزل کرده و این روند نزولی در دهه های آتی با شتابی بیشتر از امروز ادامه خواهد یافت.
نه تنها در دنیای پیشِ رو و آینده نزدیک که از هم اکنون، کلانداده (Big Data) به عنوان ارزشمندترین دارایی و ثروت ملی معرفی شده است؛ گنجینهای تمام ناشدنی با ظرفیتهای نهفته پُرشمار که میتوان بیش از هر معدن عظیم طلا یا میدان بزرگ نفتی از آن برداشت کرد و پیوسته بر ارزش و پتانسیلهای ثروتآفرینی آن افزود.
داده یک موجودیت خام فاسدناشدنی و ماندگار است که الگوی صحیح مصرفش برخلاف همه منابع و ذخایر ارزشمند مادی؛ نه تنها مبتنی بر صرفهجویی و مصرف بهینه نیست که اتفاقا هر چه بیشتر بکار گرفته شود و مورد استفاده قرار گیرد (پردازش شود)، بر ابعاد و ارزش آن افزوده میشود.
از سازمانها، وزارتخانهها، بانکها، نهادها و ارگانهای دولتی و غیردولتی گرفته تا موسسات میان رده و شرکتهای ردههای پایینتر هرکدام در حوزه و ابعاد کاری خود، حجمی از دادهها و اطلاعات را در اختیار دارند. اما در کشور ما میزان بکارگیری و استفاده از دادههای خام همچنان در سطح پردازشهای کوچک در محدوده چند پارامتر کلی و در نهایت تعدادی جدول، نمودار و گراف مقایسهای و مواردی از این دست متوقف مانده است. کم توجهی (به ویژه در بخش دولتی) به قدری است که اگر بگویند «در فلان ارگان بخشی از اطلاعات یا بکآپ مربوط به سالهای قبل به عنوان دیتای زاید و تاریخ گذشته، دور ریخته شد.» به شخصه متعجب نخواهم شد!
فرصتها به سرعت در حال گذرند و درحالیکه بسیاری از کشورها و شرکتهای بزرگ بیوقفه در حال بهرهبرداری و توسعه توانمندیهایشان در علم اطلاعات، مدیریت داده و تحلیل کلان دادهها در جهت پیشرفت کسب و کارها و توسعه توان ثروت آفرینی در ابعاد داخلی و جهانی بر پایه اقتصاد دیجیتال هستند، ما همچنان روی فروش هر چه بیشتر دخایر و منابع خام فسیلی و غیرفسیلی تجدیدناپذیرمان متمرکز ماندهایم و حتی اثری از یک اراده جدی برای ایجاد حداقل بستری کارآمد و زیرساختی مناسب و پویا و آغاز حرکتی فراگیر به سمت تحول بنیادی در رویهها و رویکردهای قدیمی و ناکارآمد تجارت، کسبوکار و تولید ثروت در میان سیاستگذاران، سیاستمداران و مدیران اجرایی عالیرتبه کشور دیده نمیشود.