البته همین که ما الان از این رقم ها آگاه می شویم، باز جای شکرش باقی است. به رغم توصیه های کمیسیون انتخابات بریتانیا در یک دهه گذشته، مبنی بر لزوم قانونمند کردن کارزارهای آنلاین، همچنان با بی عملی دولت مواجهیم و در این زمینه تغییر چندانی حاصل نشده است. شرکت های فناوری آمریکایی نیز در این زمینه کند عمل می کنند. این شرکت ها البته اقداماتی برای شفاف سازی انجام داده اند و مقابله با اطلاعات غلط را در یکی دو کشور با موفقیت پیش برده اند؛ اما اینها همچنان کافی نیست.
اینکه می گوییم اوضاع بهتر شده، معنی اش این نیست که اوضاع خوب است. در حالی که انجام یک انتخابات یا همه پرسی که در بریتانیا قریب الوقوع است، باید بررسی کرد که پلتفرم های شبکه های اجتماعی تا چه میزان دربرابر مداخله خارجی و اخبار جعلی آماده اند. در ادامه به بررسی وضعیت و اقدامات 4 تا از این پلتفرم ها می پردازیم.
فیس بوک
بزرگ ترین شبکه اجتماعی جهان، بعد از رسوایی هایی که در جریان انتخابات سال 2016 آمریکا دامانش را گرفت، در تلاش هایش را برای مقابله با سوءاستفاده های انتخاباتی دو چندان کرده است. این شرکت که ناتانیل گلایچر، مدیر سابق سیاست گذاری امنیت سایبری کاخ سفید را به خدمت گرفته، به طور مرتب با «رفتارهای هماهنگ غیر مجاز» مقابله کرده است. «رفتارهای هماهنگ غیر مجاز» به نوعی از اوباشی گری های حرفه ای و سازمان یافته می گویند که پیشگام آن، آژانس تحقیقات اینترنت روسیه در اوایل دهه 2010 میلادی بود و سعی داشت که در انتخابات ریاست جمهوری 2016 آمریکا تاثیر بگذارد. اما استانداردهای تبلیغات پولی فیس بوک در این زمینه کاملا شفاف نیست.
در ماه اوت گذشته، بررسی های گاردین یک شبکه تبلیغاتی با هدایت لینتون کراسبی، هم پیمان بوریس جانسون، را فاش کرد. کراسبی که از غول های روابط عمومی در استرالیاست، تبلیغات و صفحات فیس بوکی را راه اندازی کرده بود که مدعی استقلال بودند؛ اما در واقع وظیفه شان تبلیغ و انتشار دیدگاه های مشتریان کراسبی بود. فیس بوک در واکنش به این افشاگری اعلام کرد که بین رفتارهای غیرقانونی روس ها و استرالیایی ها تفاوت وجود دارد؛ زیرا استرالیایی ها از نام واقعی خود برای حساب های کاربری شان استفاده کرده اند.
اما حتی بدون افشای این نقاط ضعف در سیاست ها نیز فیس بوک همچنان یک میدان نبرد بزرگ است. این شبکه اجتماعی به طور مرتب در هفته هزاران پوند از احزاب سیاسی بریتانیایی دریافت می کند که هم اکنون، حزب برگزیت با 19 هزار و 600 پوند هزینه تبلیغات فیس بوکی در یک هفته، در این زمینه پیشتاز است. پس از اینکه بوریس جانسون رهبر حزب محافظه کار شد، هزینه های فیس بوکی این حزب نیز افزایش چشمگیری یافت ولی هنوز به پای خاصه خرجی های حزب برگزیت نرسیده است.
یکی از ویژگی های عمده تبلیغات سیاسی در فیس بوک که هنوز برای آن چاره اندیشی نشده، الگوریتم های این پلتفرم هستند که افراطی گری را تشویق می کنند. جالب است بدانید که در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، تیم دونالد ترامپ هزینه کمتری بابت تبلیغات فیس بوکی پرداخت کرد. زیرا پیام های تند و تیز و افراطی آنها به خودی خود، بازخورد بیشتری از کاربران فیس بوک می گرفت. دلیل اش هم این بود که الگوریتم های فیس بوک به این پیام ها اولویت می داد و موجب ایجاد یک حلقه مقدس شد که هنوز هم می تواند مورد سوءاستفاده قرار بگیرد.
اینستاگرام
دومین شبکه اجتماعی فیس بوک نیز در چند سال اخیر به طور پیوسته به راه برادر بزرگ ترش رفته است. شبکه تبلیغات اینستاگرام نیز شبیه فیس بوک است، سرویس پیام رسانی اش برای سازگاری با مسنجر فیس بوک تغییر داده شده و یک فرایند بازطراحی برند هم برای آن در جریان است که به «Instagram By Facebook» تغییر نام داده شود. گذشته از تمامی زیان هایی که این ادغام و هماهنگ سازی برای تجربه مصرف کنندگان خواهد داشت، یک مزیت هم در آن دیده می شود: اینکه اینستاگرام نیز به همان ابزارهایی که فیس بوک برای جلوگیری از بروز مجدد اتفاقات 2016 طراحی کرده، مجهز خواهد شد.
برای مثال، ماه گذشته، اینستاگرام بالاخره به ابزارهای راستی آزمایی دسترسی پیدا کرد که فیس بوک در دسامبر سال 2016 در آمریکا راه اندازی کرده بود. راستی آزمایی در اینستاگرام، به دلیل ماهیت اش از فیس بوک دشوارتر است. اخبار جعلی در فیس بوک عمدتا در قالب لینک هایی به سایت های خبری بی کیفیت منتشر می شوند. به این ترتیب یک عملیات راستی آزمایی برای هر بار انتشار مجدد لینک مورد نظر کفایت می کند و ادعاهای خلاف و اخبار جعلی به این ترتیب به میزان قابل توجهی کنترل خواهد شد.
اما در اینستاگرام، عمده اخبار جعلی از طریق تصاویر، اسکرین شات ها و زیرنویس تصاویر منتشر می شود که یافتن خودکار و نشان گذاری آنها را دشوار می کند. به همین دلیل در طول سال های گذشته اطلاعات غلط و اخبار جعلی به ویژه در زمینه های سلامتی، زیبایی و سیاست، در این پلتفرم به یکه تازی می پرداختند. حالا با توجه به اینکه بالاخره ابزارهای راستی آزمایی طرف سوم قادر به نشان گذاری این گونه پست های اینستاگرامی هستند، می توان انتظار داشت که انتشار این گونه محتواها به شدت افت کند.
یوتیوب
ماجرایی کمبریج آنالیتیکا، بهترین اتفاقی بود که می توانست برای یوتیوب بیفتد. در بهار سال 2018 این سایت اشتراک گذاری ویدیو با فشارهای رو به افزایشی در زمینه رفتارهای مخرب الگوریتم هایش مواجه بود. انتقادها به پخش خودکار ویدیوها و تبلیغات در این شبکه اجتماعی رو به افزایش بود که ناگهان، ماجرای رسوایی فیس بوک افشا شد. توجه ها به آن سو رفت و یوتیوب نفسی به راحتی کشید.
اما این دوره خوشی به پایان رسیده و یوتیوب هم از فرصتی که داشت برای ایجاد تغییرات مناسب بهره ای نبرده است. این شرکت البته چند تغییر ابتدایی را اعمال کرده است؛ از جمله در مواردی که کانالی به دست عوامل تبلیغات دولتی اداره می شوند، به طور مشخص به آن اشاره می کند. یا اینکه اعلام کرده که اگر محتواهای سیاسی قوانین سایت را نقض کند، اقدام به حذف چنین محتواهایی خواهد کرد.
اما برخی تلاش ها به نظر نیمه کاره می رسد. برای مثال سیاست ضد اطلاعات غلط یوتیوب، هنوز روی لینک هایی که زیر ویدیوها قرار داده می شود و مثلا ادعا می کند که ماجرای سفر به ماه دروغ بوده یا اینکه زمین تخت است، اعمال نشده است. حتی در مورد چنین دورغ های آشکاری، رویه یوتیوب کارآمد نبوده است و یوتیوب در خصوص داستان های ظریف سیاسی، کاملا دست تسلیم را بالابرده و از کاربران درخواست کمک کرده است.
توییتر
تاثیر توییتر روی انتخابات مستقیم تر از سایر شبکه های اجتماعی است؛ زیرا رسانه های خبری به این پلتفرم وابستگی بیشتری دارند. در نتیجه، حتی یک سازمان خبری کوچک، می تواند تاثیری به مراتب بزرگ تر روی گفتمان های ملی داشته باشد. به همین دلیل توییتر یک هدف جذاب برای تاثیرگذاری روی انتخابات محسوب می شود.
توییتر نیز مانند فیس بوک اقدامات درخور توجهی در جهت شناسایی و حذف افرادی انجام داده که در این سایت رفتارهای غیر مجاز می کنند. این شرکت همچنین به طور شفاف آرشیو محتواهای حذف شده را در دسترس گزارشگران و محققان قرار داده تا ببینند چگونه افرادی از چین، ایران و روسیه سعی در هدایت گفتمان داشته اند.
اما همچنان سوالات متعددی باقی است؛ به ویژه در مورد میزان رفتارهای غیرمجاز کارزارهای تبلیغاتی سازمان یافته ای که از سوی دولت های خارجی حمایت نمی شوند؛ اما برای مثال، مورد حمایت طرفداران برتری سفیدپوستان در آمریکا هستند. توییتر درباره حذف چنین کارزارهای تبلیغاتی، گزارش شفافیت منتشر نمی کند. در نتیجه، محققان زمان زیادی را باید صرف تشخیص میزان تاثیرگذاری بات های نرم افزار روی این پلتفرم بکنند.
توییتر می گوید که پاسخ این سوال را می داند، اما از آنجا که بات ها هم دارای حق محرمانگی و حریم خصوصی هستند، نمی تواند این پاسخ را منتشر بکند.
نتیجه این که در این فضا هر کسی می تواند حامیان دیگری را به روس بودن، بات بودن یا بات روس بودن و تلاش برای ایجاد اختلال در انتخابات متهم کند.
به نظر نمی رسد که توییتر بتواند تا زمان انتخابات پیش رو، این وضعیت را سر و سامان ببخشد و حتی مشخص نیست که آیا به این کار علاقه ای دارد یا نه.
توییتر یک بار خود را «بازوی آزادی بیان حزب آزادی بیان» در سیلیکون ولی نامیده بود و برای سال ها، این رویکرد موجب شده بود که از نظر «سلامت پلتفرم در مقابله را رفتارهای سوء، خشونت بار و تهدید آمیز» از سایر پلتفرم ها عقب بماند.
از دیدگاهی عمومی تر، توییتر نتوانسته با اقدامات صنعت برای ایجاد شفافیت انتخاباتی همراهی کند. در یک بررسی، نمونه های متعددی از تبلیغات سیاسی یافته شده که هیچ جای دیگری روی این وب سایت افشا نشده بود. توییتر تعریف مشخصی از تبلیغات سیاسی دارد؛ اما هرگز آن را در مورد انتخابات های بریتانیا اعمال نکرده است؛ هر چند گفته شده که در طول سال آینده، برای حمایت از انتخابات بریتانیا و سایر اعضای اتحادیه اروپا تلاش خواهد کرد.
منبع: گاردین