فناوران - شعب تامین اجتماعی با جمعیت بزرگی از کارگران و بازنشستگان سر و کار دارد. تعداد مراجعان روزانه به شعب تامین اجتماعی در هر روز بسیار زیاد است و همین امر نیاز به تمهیدات خاصی در شعب سازمان همزمان با شیوع کرونا احساس می شد. از قضا به علت صدماتی که کرونا به زندگی بخشی از کارگران خدماتی کشور وارد کرده بود، مراجعات بابت بیمه بیکاری و غرامت دستمزد ایام بیماری نیز افزایش می یافت.
اواخر فروردین ماه بود که سامانه خدمات غیر حضوری سازمان تامین اجتماعی به منظور کاهش مراجعه بیمه شدگان به شعب کارگزاری ها راه اندازی شد. به این ترتیب بدون مراجعه، شعب سازمان به درخواست های غیرحضوری کارگران و مستمری بگیران پاسخ می دادند. در همان صفحه رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اینستاگرام نوشت: سایر خدمات سازمان از جمله درخواست تجدید، صدور و تمدید دفترچه بیمه، لیست حق بیمه کارفرمایان، اخذ برگه پرداخت بیمه شدگان خاص(اختیاری، مشاغل آزاد، رانندگان، کارگران ساختمانی، گروه های توافقی و...) و مشاهده سوابق پرداخت حق بیمه نیز به روش غیر حضوری برای بیمه شدگان، مستمری بگیران و کارفرمایان فراهم است.
اگرچه هنوز بخشی از مراجعات به سازمان تامین اجتماعی برقرار است، برخی بیمه شدگان از عملکرد برخی شعب انتقاد کردند.
یک کارفرما که برای ارایه لیست بیمه ای به یکی از شعب تامین اجتماعی مراجعه کردهد بود، می گوید: برخی شعب تامین اجتماعی اطلاعات ناقص در اختیار مراجعان قرار می دهند و همین امر منجر به مراجعه مجدد و چندباره به شعب می شود کهه در شرایط کرونایی اصلاً مطلوب نیست.
او می افزاید: برخی از کارمندان شعب تامین اجتماعی راهنمایی دقیقی به مراجعان نمی کنند. اگر قرار بر این باشد که بیمه شده یا کارفرما مدارک خاصی را برای شعبه ببرد، اطلاعات دقیقی درباره جزئیات آن داده نمی شود و با مراجعه مجدد ایردات مشخص می شود.
کارگران نیز همین مشکلات را دارند. به خصوص که آنها به علت ماهیت کارشان خیلی اوقات مشکلاتی هم با کارفرما در حل مشکلاتشان دارند.
یک کارگری که اخیراً به یکی از شعبه تامین اجتماعی برای دریافت بیمه بیکاری مراجعه کرده بود، می گوید: تصور می کردم برای دریافت بیمه بیکاری باید به سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنم. با اینحال با یکبار مراجعه مدارکی اعلام شد تا تهیه کنم. وقتی دومین بار مراجعه کنم، تازه کارمند شعبه اطلاع داد که برای مرحله ثبت نام بیمه بیکاری باید به دفاتر کاریابی برویم. این درحالی است که اولین بار نیز همین سوال را پرسیده بودم.
دادن اطلاعات ناقص به بیمه شدگان، کارفرمایان و مستمری بگیران منجر به مراجعات بیشتری به سازمان می شود و از سویی برای کارمندان شعب نیز در شرایط کرونایی خطرناک خواهد بود. اگرچه مراجعه به سایت eservices.tamin.ir در تمام ساعات شبانه روز از مشکلات بروکراتیک و کاغذبازی در درخواست مراجعان تامین اجتماعی کاسته است، اما برای حصول نتیجه بهتر باید راهنمایی و بررسی مشکلات مراجعان با دقت بیشتری انجام بگیرد.
انتقال بخش بزرگی وظایف سازمان تامین اجتماعی به سایت و دقت در راهنمایی ها و نظارت بر عملکرد کارشناسان می تواند بسیاری از مشکلاتی از این دست را حل کند.
در حال حاضر سروریس های الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی در حوزه کارفرمایان شامل خدمات نام نویسی کارفرمایان، بازرسی های کارگاهی، مکاتبات و ابلاغ ها و مطالبات کارگاه است. در حوزه بیمه شدگان خدمات غیرحضوری سازمان شامل خدمات عمومی، خدمات نام نویسی، خدمات پرونده الکترونیک، خدمات سابقه، خدمات درمانی و دفترچه بیمه، حمایت های کوتاه مدت، بازرسی های انجام شده از محل اشتغال، امور فنی بیمه شدگان و بازنشستگی است. خدمات سایت برای بازنشستگان نیز شامل فیش حقوقی مستمری بگیران، حکم مستمری بگیران، خدمات پرونده الکترونیک، درخواست گواهی و بازنشستگی بوده است.
حتی مواردی از جمله ثبت درخواست بازنشستگی نیازی به مراجعه حضوری به شعب تأمین اجتماعی ندارد و تاریخ ترک کار مندرج در لیست پرداخت حق بیمه به عنوان تاریخ درخواست بازنشستگی محسوب می شود. اما یکی مشکلات بیمه شدگان در ثبت نام است. سامانه اجبار داشتن سیم کارت به نام بیمه شده را برای ثبت نام در سایت مطرح کرده است. برخی از کارگران هیچ سیم کارتی به نام خودشان ندارند. در چنین شرایطی سایت از بیمه شدگان می خواهد با داشتن مدارک هویتی به شعب تامین اجتماعی مراجعه کنند.
شاید شوک کرونا تحول بزرگی در جهت هوشمندسازی خدمات تامین اجتماعی و ادارات کار نیز باشد اما هنوز ایرداتی در این زمینه وجود دارد که نیازمند اقدامات تسهیلگرانه از سوی سازمان است. طبق بررسی های میدانی، اگرچه از تعداد مراجعان به شعب سازمان به شدت کاسته شده؛ با اینحال هنوز فضای شعب تامین اجتماعی تقریباً شلوغ است. علت این موضوع شاید در نگرانی کارگران در عدم رفع مشکلاتشان در درخواست های غیرحضوری باشد و اعتماد لازم هنوز کسب نشده است.
ادامه این روند برای سلامت کارکنان تامین اجتماعی نیز یک معضل خواهد بود و منجر به ابتلای آنها به کرونا خواهد شد. شاید در ایده آل ترین وضعیت اتوماسیون نیز، برخی مراجعات حضوری ناگزیر خواهد بود اما در هر حال راهنمایی دقیق و مسوولانه مراجعان سازمان اهمیتی انکار ناپذیر دارد. بسیاری از بیمه شدگان به علت اطلاعات ناقص گاهی اوقات از گرفتن حقوق خود درمانده اند و نمی توانند از حقوقی که به صورت قانونی به آنه اداده شده، بهره مند شوند.